بازار شن و ماسه

بازار شن و ماسه در ایران، بررسی عرضه و تقاضا و میزان کمبود در آینده

بررسی بازار شن و ماسه که خدمتتان ارائه میشود مربوط به سال ۹۵ بوده و در سطح کل کشور بررسی گردیده است. جهت به روزرسانی آن و یا بررسی بازار شن و ماسه در منطقه خود یا استان خود میتوانید از تیم مشاوره شرکت پترو تجهیز ایرانیان کمک بگیرید.

جهت بررسی بازار هر محصولی از جمله بازار شن و ماسه، ابتدا بایستی آن محصول را شناخت، از کاربردهای آن اطلاع یافت و جایگاه محصول در بازار و همچنین محصولات جایگزین را شناخت. از آنجا که در این مقاله قصد داریم به بررسی بازار شن و ماسه در ایران بپردازیم، موارد مذکور را نیز بایستی بررسی کنیم تا بتوانیم به درک صحیحی از نحوه عرضه و تقاضای آن دست یابیم.

در حالت کلی و با توجه به مواد اولیه ای که شن و ماسه از آنها تهیه میشوند، دو نوع شن و ماسه در بازار وجود دارد:

  1. شن و ماسه طبیعی که از بستر رودخانه تهیه میگردد
  2. شن و ماسه کوهی که مواد اولیه آن از انواع سنگها قابل تهیه است که با توجه به وفور سنگ آهک در ایران و همچنین قیمت پائین آن، میتوان از سنگ آهکی که خلوص پائینی دارد و ارزش فرآوری جهت مصارفی مانند آهک پخته، آهک هیدراته یا آهک میکرونیزه ندارد، برای تولید شن و ماسه استفاده کرد.

به هر صورت، منابع تامین مواد اولیه هر چه که باشند، محصول تولیدی شن و ماسه است و کاربردهای تقریبا یکسانی دارند ولیکن کیفیت شن و ماسه‌ای که از سنگ کوه مثل سنگ آهک تولید می‌شود از شن و ماسه رودخانه‌ای بالاتر است و برای تولید آسفالت بهتر است از این نوع شن و ماسه استفاده شود.

البته هزینه استخراج سنگ کوهی و تولید شن و ماسه از آن اندکی بیشتر از هزینه برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه هاست و همین بالا بودن اندک هزینه‌های تولید و استخراج سنگ از کوه و فرآوری آن، سبب شده که تولید شن و ماسه در ایران عمدتا از بستر رودخانه‌ها انجام شود. علت پائین تر بودن هزینه تولید شن و ماسه طبیعی، این است که لزوما احتیاجی به خردایش ندارد و در بسیاری از موارد با یک تفکیک ساده، میتوان آن را به فروش رساند ولی در شن و ماسه کوهی، استفاده از سنگ شکن یکی از الزامات فرآیند تولید است.

هرچند که در سالهای اخیر به دلیل کاهش بارندگی و کم شدن آورد رودخانه ها، تمایل به تولید شن و ماسه کوهی رو به افزایش بوده است. و البته برداشت از بستر رودخانه از نظر کارشناسان محیط زیست هم چندان مورد تائید نیست و کارشناسان این حوزه معتقدند که این کار باعث افزایش آلودگیهای زیست محیطی میگردد و بایستی به سمت تولید شن و ماسه کوهی پیش برویم.

موارد استفاده مهم شن و ماسه عبارتند از:

• تولید بتن و محصولات بتنی: بیش از ۷۵ در صد بتن و محصولات بتنی را شن و ماسه تشکیل میدهند.

• راهسازی: شن و ماسه و مواد خرده سنگی با مشخصات و عملکردهای متفاوت که به آنها Base نیز گفته میشوند، در قشرهای زیر و لایه‌های فوقانی راه به کار گرفته می‌شوند که البته بسته به نوع جاده و نوع زیرسازی مورد نیاز، درصد اختلاط متفاوتی خواهند داشت.

• آسفالت : بیش از ۹۰ درصد از آسفالت را شن و ماسه تشکیل میدهد که بسته به نوع آسفالت و محل مصرف آن، مقدار شن و ماسه مصرفی نیز تغییر می‌کند.

• کاربرد در ساختمان سازی:

علاوه بر مصرف شن و ماسه در ساختمانهای بتنی که عمده ترین محل مصرف شن و ماسه نیز هست، این مصالح در نقاط مختلف کلیه ساختمانها کاربرد دارند. از جمله در پی سازی قریب به اتفاق ساختمانها باید از شن و ماسه استفاده شود. همچنین در ساختمانهای آجری برای چیدن آجر از ملات ماسه و سیمان استفاده میشود. برای فرش موزائیک و نصب کاشی نیز از ملات ماسه و سیمان استفاده میگردد و بسیاری موارد مشابه دیگر نیز میتوان نام برد.

• خاکریز: مصالح خرده سنگی و شن و ماسه در بدنه سدهای خاکی، به عنوان پر کننده پشت کار در معادن و پشت دیواره‌های حایل در راه سازی و مانند آن مصارف بسیاری دارند.

• مصارف صنعتی: انواع شن و ماسه سیلیسی خالص در شیشه سازی ، ریخته گری ، تصفیه آب و غیره نیز مصرف می‌شود.

• آجرسازی: از ماسه در تهیه ی آجر های ماسه-آهکی استفاده می شود.

• کاربرد در بلوک سازی

حال که اندکی با این محصول بسیار پرکاربرد آشنا شدیم به بررسی عرضه و تقاضای آن که اصلی ترین مرحله بررسی بازار است خواهیم پرداخت.

بررسی عرضه شن و ماسه در کشور

طبق اطلاعات وزارت صنعت، معدن و تجارت، ۲۶۹۳ واحد در زمینه تولید انواع شن و ماسه فعال می‌باشند. ظرفیت اسمی ثبت شده مجموع آنها ۴۲۴,۵۷۱,۹۳۳ تن می‌باشد که با در نظر گرفتن راندمان ۷۰ درصدی، میزان تولید سالیانه در کشور در حدود ۲۹۷,۲۰۰,۳۵۳ تن  برآورد می‌گردد که در جدول زیر با توجه به زمان به بهره‌برداری رسیدن واحدهای فعال، میزان تولید در ۵ سال گذشته برآورد گردیده است.

جدول برآورد ظرفیت تولید شن و ماسه در کشور

سال

ظرفیت اسمی (تن)

ظرفیت عملی (تن)

۱۳۹۱

۳۴۳,۸۱۱,۹۳۳

۲۴۰,۶۶۸,۳۵۳

۱۳۹۲

۳۶۶,۴۰۰,۶۳۳

۲۵۶,۴۸۰,۴۴۳

۱۳۹۳

۳۹۷,۰۶۷,۹۳۳

۲۷۷,۹۴۷,۵۵۳

۱۳۹۴

۴۲۴,۵۷۱,۹۳۳

۲۹۷,۲۰۰,۳۵۳

۱۳۹۵

۴۲۴,۵۷۱,۹۳۳

۲۹۷,۲۰۰,۳۵۳

جهت محاسبه کل عرضه، بایستی میزان واردات محصول را هم لحاظ کرد، ولی به جهت طولانی نشدن مقاله و همچنین به علت مقدار اندک واردات در مقایسه با مقدار تولید، از آن صرفه نظر شده است.

پیش بینی عرضه شن و ماسه در کشور

حال بایستی میزان عرضه را در سالهای آتی پیش بینی کنید که بدین منظور بایستی واحدهای در دست احداث در زمینه تولید شن و ماسه را مدنظر قرار داد که مجددا به اطلاعات وزارت صنعت، معدن و تجارت، رجوع میکنیم و در این میان برای برآورد دقیق تر، واحدهایی که احتمال به بهره‌برداری رسیدن آنان بسیار ضعیف می‌باشد را حذف خواهیم کرد که بنابراین میزان عرضه شن و ماسه در سالهای آتی مطابق جدول زیر بدست خواهد آمد:

جدول پیش بینی عرضه شن و ماسه در سالهای آتی (واحد: تن)

سال

۱۳۹۶

۱۳۹۷

۱۳۹۸

۱۳۹۹

۱۴۰۰

۱۴۰۱

تولید آتی

۲۹۷,۲۰۰,۳۵۳

۳۱۲,۰۸۵,۳۵۳

۳۱۹,۵۵۰,۳۵۳

۳۲۵,۲۱۰,۵۵۳

۳۳۳,۰۳۴,۱۵۳

۳۳۳,۰۳۴,۱۵۳

تقاضای مصرف شن و ماسه در کشور

حال بایستی میزان تقاضای مصرف شن و ماسه را محاسبه کرد و با توجه به اینکه بیشترین موارد مصرف این محصول در بخش ساختمان سازی، کارخانجات آسفالت، بتن سازی و سازه های بتنی و …. می باشد، لذا در بررسی تقاضا، به تفکیک هر یک از این بخشها مورد بررسی قرار گرفته است که در این مقاله فقط به ارائه نتایج آن مطابق جدول زیر میپردازیم. در این جدول، میزان صادرات شن و ماسه نیز مد نظر قرار گرفته است.

جدول برآورد مصرف شن و ماسه طی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵ (واحد: تن)

سال

مصرف

۱۳۹۱

۲۴۰,۳۷۳,۸۴۵

۱۳۹۲

۲۵۶,۴۷۴,۰۹۳

۱۳۹۳

۲۷۷,۹۴۴,۰۰۴

۱۳۹۴

۲۹۷,۱۷۹,۳۱۰

۱۳۹۵

۲۹۷,۱۵۲,۶۶۵

پیش بینی تقاضای مصرف شن و ماسه

همانگونه در بخش تقاضا ذکر گردید بایستی میزان مصرف شن و ماسه در حوزه های مختلف مانند آسفالت، بتن و محصولات بتنی، بخش ساختمانی و …. برآورد گردد. همچنین میزان صادرات محصول با توجه به روند صادرات سالهای گذشته بایستی پیش بینی گردد که پس از انجام محاسبات، پیش بینی تقاضا برای شن و ماسه به صورت جدول زیر خدمتتان ارائه میگردد:

پیش بینی تقاضای شن و ماسه در کل کشور (تن)

 سال

۱۳۹۶

۱۳۹۷

۱۳۹۸

۱۳۹۹

۱۴۰۰

۱۴۰۱

تقاضای داخلی

۳۱۳,۵۳۲,۰۹۷

۳۳۰,۷۶۱,۳۰۳

۳۴۸,۹۳۷,۲۸۸

۳۶۸,۱۱۲,۰۷۹

۳۸۸,۳۴۰,۵۶۲

۴۰۹,۶۸۰,۶۴۰

صادرات

۱۹,۶۵۸

۱۹,۶۵۸

۱۹,۶۵۸

۱۹,۶۵۸

۱۹,۶۵۸

۱۹,۶۵۸

جمع کل

۳۱۳,۵۵۱,۷۵۵

۳۳۰,۷۸۰,۹۶۱

۳۴۸,۹۵۶,۹۴۶

۳۶۸,۱۳۱,۷۳۶

۳۸۸,۳۶۰,۲۲۰

۴۰۹,۷۰۰,۲۹۸

پیش بینی کمبود / مازاد تولید شن و ماسه در کشور

 در نهایت برای جمع بندی بازار شن و ماسه بایستی میزان تقاضای پیش بینی شده را از میزان عرضه پیش بینی شده کم کرد تا میزان کمبود یا مازاد شن و ماسه بدست آید:

جدول تحلیل موازنه پیش‌بینی عرضه و تقاضای شن و ماسه (واحد: تن)

سال

۱۳۹۶

۱۳۹۷

۱۳۹۸

۱۳۹۹

۱۴۰۰

۱۴۰۱

عرضه

۲۹۷,۲۰۰,۳۵۳

۳۱۲,۰۸۵,۳۵۳

۳۱۹,۵۵۰,۳۵۳

۳۲۵,۲۱۰,۵۵۳

۳۳۳,۰۳۴,۱۵۳

۳۳۳,۰۳۴,۱۵۳

تقاضا

۳۱۳,۵۵۱,۷۵۵

۳۳۰,۷۸۰,۹۶۱

۳۴۸,۹۵۶,۹۴۶

۳۶۸,۱۳۱,۷۳۶

۳۸۸,۳۶۰,۲۲۰

۴۰۹,۷۰۰,۲۹۸

کمبود تولید

۱۶,۳۵۱,۴۰۲

۱۸,۶۹۵,۶۰۸

۲۹,۴۰۶,۵۹۲

۴۲,۹۲۱,۱۸۳

۵۵,۳۲۶,۰۶۷

۷۶,۶۶۶,۱۴۵

نمودار موازنه پیش‌بینی عرضه و تقاضای شن و ماسه (واحد: تن)

بازار شن و ماسه در ایران

نتیجه گیری بازار شن و ماسه

همانطور که از جدول فوق پیداست، کماکان برای افرادی علاقمند به فعالیت در حوزه شن و ماسه هستند، جا برای فعالیت هست. البته از آنجاییکه معمولا خریداران شن و ماسه، آن را از نزدیکترین عرضه کننده تهیه میکنند اگر میخواهید وارد این حوزه شوید، پیشنهاد میکنیم که بازار شن و ماسه را در منطقه یا استان خود بررسی نمائید و درصورتیکه نیاز به هرگونه مشاوره داشتید میتوانید روی تیم مهندسی پترو تجهیز ایرانیان حساب کنید.

جهت دریافت فایل کامل و به روز شده، بررسی بازار شن و ماسه در ایران و همچنین ارائه خدمات مشاوره در زمینه بازار محصولات مختلف، با ما تماس بگیرید.

و برای کسب اطلاعات هر چه سریعتر از مقالات ارائه شده توسط تیم مهندسی پترو تجهیز ایرانیان و همچنین استفاده از مطالب آموزشی متنوع میتوانید در کانال تلگرام شرکت عضو شوید:

https://telegram.me/tajhizpro